Teken het gastenboek
Bouw zelf een cajon (spreek uit “cachon”)
Al geruime tijd loop ik met de gedachten rond om een cajon te kopen. Met sixtiesband The Rabbits repeteren
we regelmatig akoestisch in de huiskamer en als drummer van de band zit ik dan met kwastjes op m’n tas te
meppen wat niet altijd een bevredigend geluid geeft. Bij het zoeken op internet kom ik ook een aantal
websites tegen die laten zien dat je zo’n trommelkist ook heel goed zelf kunt bouwen. Het voordeel van
zelfbouw is dat je ook nog een beetje invloed hebt over het geluid wat zo’n kist moet gaan produceren.
Cajon’s kun je kopen met en zonder snaren. Met snaar geeft een wat ratelend geluid wat lijkt op het geluid
van een slagtrom. Zonder snaar heb je dat ratelende geluid natuurlijk niet en beperkt het zicht tot holle
geluiden die, afhankelijk van waar je slaat, verschillend van toonhoogte zijn. Omdat ik nu zelf een cajon wil
gaan bouwen zou het mooi zijn de cajon zo te maken dat je met één kist verschillende mogelijkheden, qua
geluid, zou kunnen creëren.
Wat is een “cajon”
Een cajon is een trommelkist die oorspronkelijk uit Peru komt. De kist heeft aan één kant een ronde opening en aan één kant een dunne houten slagplaat.
Achter deze slagplaat kunnen verschillende metalen onderdelen zijn gebouwd waardoor hij een ratelend geluid produceert. De metalen onderdelen kunnen
een (bas)gitaarsnaar zijn of bijv. een snare matje. (metalen matje onder een snare trom) Ook kunnen er metalen belletjes zijn gemonteerd. De bespeler zit
veelal op de cajon
Na veel informatie te hebben ingewonnen moet de bouw van mijn cajon aan de volgende eisen voldoen;
* De cajon moet op alle manieren instelbaar zijn. Hoe strak moet bijv. de snaar tegen de slagplaat aankomen, de snaar moet
eenvoudig van de slagplaat weggedraaid kunnen worden zodat je zonder ratel kunt spelen. Ook moet je de snaar kunnen
verwijderen en kunnen vervangen door een snare-matje van een slagtrom of nog weer andere systemen enz. enz.
* De kist zelf moet zonder spijkers of schroeven in elkaar worden gezet, dus worden verlijmd. In de klankkast van een gitaar of
viool zitten ook geen spijkers of schroeven. De slagplaat wordt wel geschroefd.
* De cajon moet met zo weinig mogelijk gekochte materialen worden gebouwd.
We gaan van start met het maken van de kist
Wat betreft de wanddikte van de cajon heb ik gekozen voor 12mm multiplex. Met deze
plaatdikte zou je de kist in elkaar moeten kunnen lijmen zonder gebruik te maken van extra
houten steunhoekjes. Ook is de plaat dik genoeg voor het schroeven van de slagplaat zonder
extra hout te moeten aanbrengen voor de schroeven. 12mm is ook dik genoeg om erop te
zitten. Een plaat multiplex kun je kopen in de maat 61 * 122 cm. Het streven is de kist uit één
plaat te halen. Hierdoor wordt ook een beetje de maat bepaald van de cajon. Uiteindelijk
wordt de cajon 48 cm hoog, 30cm diep en 30 cm breed. De cajon kan dus uit één plaat
multiplex worden gehaald. Zoek wel een plaat uit die mooi recht is en mooi is om te zien qua
houtnerf structuur.
Gelukkig ben ik in het bezit van een tafelcirkelzaag zodat de multiplexplaat gauw in, op goede maat, gezaagde stukken is
veranderd. Recht tegenover de slagplaat zit de achterwand waar een ronde opening in moet komen van ca. 13,5 cm doorsnede.
De opening komt precies in het midden van hoogte en breedte. Even aftekenen, een gat boren waar het zaagblad van de
decoupeerzaag in past en zagen maar.
De ronde opening eerst met een halfronde rasp bewerken. De nabewerking volgt met grof en fijn schuurpapier. De omtrek van
alle planken schuren en strak maken. Nu zijn we klaar om de kist in elkaar te lijmen.
Eerst lijm ik de zijkanten aan de achterkant en zet alles vast met voldoende lijmtangen. Dit laat ik eerst een nachtje drogen. De
volgende dag lijmen ik de boven en onderkant van de kist en zet ook dit met lijmtangen vast. Ook dit laat ik weer een nachtje
drogen. Op de laatste foto boven (fig.10) zie je het eindresultaat. Hier zijn ook de hoeken van voor naar achter wat rond gemaakt.
Dit zijn de hoeken waar je bovenbenen overliggen tijden het bespelen van de cajon. Ook zit de eerste laklaag erop. Hiervoor had
ik nog een potje vloerlak op waterbasis staan die ik hiervoor goed kon gebruiken.
Fig.1
Fig.2
Fig.3
Fig.4
Fig.5
Fig.6
Fig.7
Fig.8
Fig.9
Fig.10
Klik hier voor meer..... foto’s van dit project Rabbits60.nl
Snaarframe
Omdat ik redelijk gemakkelijk aan een setje bassnaren kon komen,( Frans, nog bedankt) rust ik mijn eerste
cajon uit met een bassnaar. Het is de D snaar geworden. Dit is de op één na dunste snaar op een basgitaar.
Deze snaar moet zorgen voor het ratelende geluid van de cajon. Om in de toekomst ook andere systemen uit
te kunnen proberen, wil ik de cajon zo maken dat het snaarmechaniek makkelijk kan worden vervangen
door bijv. een systeem met een snare-matje. Voor het frame, waar de snaar in gespannen wordt, gebruik ik
18 mm dik multiplex, dat ik nog in de schuur heb staan. Maak het stuk multiplex zo groot, dat het net in de
nog open kant van trommelkist past. Aan deze plaat multiplex wordt de snaar gemonteerd. Om de snaar een
openverbinding te geven met de ruimte van de trommelkast moeten er flinke gaten worden gezaagd in het
18mm multiplex. Klik op de foto’s voor een vergroting
Snaarmontage
Omdat je links en rechtsboven op de cajon het meeste slaat, laat ik de snaar lopen van links en rechtsboven naar midden-onder.
Aan het uiteinde van de bassnaar zit aan één kant een rond stuk messing om de snaar ergens te kunnen klemmen. In het
multiplex frame boor ik linksboven en rechtsboven een gaatje dat iets groter is dan de dikte van de bassnaar. Middenonder boor
ik twee gaatjes op korte afstand van elkaar van dezelfde grootte. Controleer, voordat je de gaten boort, of de snaar deze afstand
kan overbruggen. De snaar is maar net lang genoeg. Als ik de snaar door de gaatjes vlecht blijft deze aan de ene kant klemmen
m.b.v.het rond stukje messing. Het andere uiteinde klem ik m.b.v. een kroonsteentje en een messing oogje.(fig.15)
Aan de onderkant bij de snaarlus komt een spanmechaniek waar je de snaar mee kunt spannen. Ik lijm nu eerst een stukje
multiplex onder in de cajon dat als aanslag dient voor het snaarframe. Dit frame zit straks dus geklemd tussen dit stukje
multiplex en de slagplaat. Monteer dit stukje multiplex zo, dat de snaar straks net vrij ligt van de slagplaat. Door straks stukjes
karton van verschillende diktes tussen het strookje multiplex en frame te drukken, kun je de snaar strakker of minder strak tegen
de slagplaat duwen. Dit is dan de instelmogelijkheid aan de onderkant van het frame.
Instelmogelijkheden.
Voor de instelmogelijkheid aan de bovenkant heb ik een instelwieltje gemaakt die ik trappenloop kan verdraaien. M.b.v. dit
wieltje kan ik het frame aan de bovenkant meer dan een centimeter verdraaien. De snaar kan op deze manier van strak tot
minder strak tot helemaal vrij van de slagplaat ingesteld worden.
Op foto 19 kijk je tegen de bovenkant van de cajon aan. Foto 20 en 21 laat de verschillende standen van het frame zien aan de
bovenkant. Alle draaiende delen van het instelwiel liggen in rubbers om eventueel irritant rammelen van metalen onderdelen
tegen te gaan. Zoals gezegd, dit instelwiel is er uitsluitend voor om te kunnen experimenten met de stand van de snaar. Als je de
snaar in een vaste stand monteert in de cajon, is dit instelwiel niet nodig.
Rest nog het monteren van de voetjes en natuurlijk de slagplaat. Voetjes zijn te koop bij elke doe-het-zelf zaak voor een paar
euro. Voor de slagplaat heb ik gekozen voor 3 millimeter triplex. Eerst de triplex plaat goed op maat maken en daarna in de lak
zetten. Aan de omtrek papierplakband plakken waar de gaatje kunnen worden afgetekend voor de schroefjes. Zorg er voor dat de
afstand vanaf de buitenkant zo gekozen wordt, dat de schroef midden in het multiplex van de trommelkist komt te zitten. De
afstand zal dus in de buurt van de 6 millimeter komen te liggen. Voor de onderlinge schroefafstand heb ik gekozen voor 60
millimeter. Wat betreft het materiaal van de schroeven heb ik gekozen voor een roestvaststalen schroef met verzonken kop. Aan
de bovenkant komen in totaal maar drie schroeven vanuit het midden van de cajon. Aan de zijkanten komen links en
rechtsboven ook geen schroeven. De plek waar je dus het meeste slaat , op de slagplaat, daar ligt de slagplaat los.
Fig.11
Fig.12
Fig.13
Fig.14
Fig.14
Fig.15
Fig.16
Fig.17
Fig.18
Fig.19
Fig.20
Fig.21
Fig.22
Fig.23
Fig.24
Fig.25
Fig.26
Ta-taaaaaa het eindresultaat
Fig.27
Fig.28
Klik hier voor meer..... foto’s van dit project Teken het gastenboek Rabbits60.nl
Cajon van Angeline
Naar aanleiding van dit
internetproject zijn er nogal
wat mensen begonnen om ook
zelf een cajon te bouwen. Naast
afgebeelde cajon is het
eindresultaat van Angeline.
Zo te zien is het een geweldig
eindproduct geworden en goed
herkenbaar....geweldig.
